frans beerens

Een nieuw boek: diepe tijd

Onlangs besloot ik om mijn omvangrijke negatievenarchief en een verzameling geweven fotobeelden te gebruiken voor dit boek. Ik heb ervoor gekozen de fotobeelden zodanig te selecteren dat ik ze kon monteren als een ‘film in een boek’. In het eerste deel zijn beelden te zien over het ontstaan van het leven op aarde en het beloop van de scheppende evolutie. In het tweede deel zijn beelden te zien over de geschiedenis van de mens.

De mens is van oorsprong een homo ludens, een spelende mens. Deze term komt van de Nederlandse historicus Johan Huizinga en duidt voor mij de mens aan van voor de landbouwrevolutie. Deze oermens trok vrij rond over de aarde en liet nauwelijks sporen na.

De landbouwrevolutie heeft een grote verandering teweegbrengt door de invoering van het grondbezit. Vanaf dat moment leeft de mens op een vaste plaats en laat concrete sporen na van het alledaagse leven. Deze plekken zijn vaak van generatie op generatie gegroeid vanuit de materialen die voorhanden waren, vanuit dat wat men om zich heen kon zien en aanraken. Op de fotobeelden is te zien hoe divers de plekken waren en hoe het alledaagse leven was verweven met het omringende landschap. Deze boerenmens handelde in de eerste plaats vanuit een praktische noodzaak, maar er bestond ook improvisatieruimte voor het individu om zijn leefomgeving zelf vorm te geven. Vaak laten deze plekken nog sporen zien van deze verstilde vorm van vrijheid. 

En dan is er de industriële revolutie. Op de fotobeelden is te zien hoe de mens zijn omgeving planmatig gaat inrichten en de aarde grootschalig gaat uitbaten, maar er is ook te zien hoe het landschap het weer overneemt als de mens eruit vertrokken is. Het natuurlijke verval als basis voor nieuwe groei — de altijd voortdurende oerkracht van de diepe tijd.